FLASH :

Shkencëtarët përcaktojnë ushqimet e preferuara që rrisin rrezikun e demencës

Një studim i madh 15-vjeçar ka zbuluar se konsumimi i shumtë i mishit dhe pirja e pijeve të gazuara me sheqer përshpejton fillimin e demencës dhe sëmundjeve të tjera kronike. Shkencëtarët ndoqën gati 2,500 të rritur të moshuar dhe zbuluan se ata me dieta jo të shëndetshme – të pasura me mish të kuq dhe të përpunuar, siç janë proshuta dhe hamburgerët, dhe pije të gazuara – zhvilluan probleme me trurin dhe zemrën me një ritëm më të shpejtë se bashkëmoshatarët e tyre.

Në të kundërt, njerëzit që ndoqën një dietë mesdhetare, të pasur me perime, fruta, drithëra të plota, arra, bishtajore dhe yndyrna të shëndetshme, përfunduan me shumë më pak sëmundje kronike sesa ata me dietat më të varfra.

Çështja kryesore është se dieta duket se nuk kishte shumë ndikim në problemet e kyçeve që lidhen me moshën, siç është artriti. Hulumtimi, i botuar në revistën Nature Aging, ndoqi pjesëmarrësit nga Studimi Kombëtar Suedez mbi Plakjen dhe Kujdesin në Kungsholmen (SNAC–K). Mosha mesatare në fillim ishte 71 vjeç dhe pak më shumë se gjysma ishin gra.

Ata u monitoruan për deri në 15 vjet, me cilësinë e dietës që u vlerësua në mënyrë të përsëritur duke përdorur pyetësorë ushqimorë. Studimi nuk i vendosi njerëzit në plane specifike të të ngrënit. Në vend të kësaj, studiuesit shqyrtuan dietat normale të pjesëmarrësve dhe i vlerësuan ata sipas ngjashmërisë së tyre me disa modele të shëndetshme të njohura.

Dieta mesdhetare, tradicionale për Evropën Jugore, përqendrohet te perimet, frutat, drithërat integrale, fasulet, arrat, peshku dhe vaji i ullirit, me pak mish të kuq ose ushqime të përpunuara. Ndërkohë, dieta MIND u krijua për të mbrojtur shëndetin e trurit dhe kombinon elementë të qasjes mesdhetare me dietën DASH, e cila është projektuar për të ulur presionin e gjakut duke ulur kripën.

MIND i kushton rëndësi të veçantë perimeve me gjethe jeshile dhe manaferrave, si dhe kufizon ushqimet e skuqura, gjalpin dhe ëmbëlsirat. U përdor gjithashtu Indeksi Alternativ i të Ushqyerit të Shëndetshëm (AHEI), një sistem vlerësimi i zhvilluar nga studiuesit e Harvardit për të pasqyruar ushqimet që lidhen më vazhdimisht me rrezikun e reduktuar të sëmundjeve të mëdha.

Ai shpërblen konsumin më të lartë të frutave, perimeve, arrave, bishtajoreve dhe yndyrnave të shëndetshme, ndërsa penalizon mishin e kuq dhe të përpunuar, pijet me sheqer dhe yndyrnat trans. Të tre dietat ishin të lidhura me një rritje më të ngadaltë të sëmundjeve.

Në të kundërt, një dietë që shënoi rezultate të larta në Indeksin Empirik Dietik Inflamator (EDII) – me sasi të mëdha mishi të kuq, produkte të përpunuara dhe pije me sheqer – ishte e lidhur me akumulim më të shpejtë të sëmundjeve.

Studiuesit analizuan jo vetëm gjendje të vetme, por edhe ‘multimorbiditetin’ – numrin total të sëmundjeve kronike me të cilat jeton dikush ndërsa plaket.

Kjo përfshinte sëmundjet e zemrës, demencën, depresionin, sëmundjen e Parkinsonit, diabetin, kancerin dhe problemet muskuloskeletale si artriti ose osteoporoza. Njerëzit me dietat më të shëndetshme kishin mesatarisht dy deri në tre sëmundje kronike më pak krahasuar me ata që shënuan rezultatin më të ulët për cilësinë e dietës.