Presidenti i Ukrainës, Volodymyr Zelensky, ka nënshkruar një projektligj që, sipas kritikëve, dobëson pavarësinë e institucioneve kyçe kundër korrupsionit në vend, duke shkaktuar protesta të gjera në Ukrainë dhe reagime të ashpra ndërkombëtare.
Ligji i ri vendos Byrosë Kombëtare Kundër Korrupsionit (NABU) dhe Zyrës së Prokurorit të Specializuar Kundër Korrupsionit (SAPO) nën kontrollin e prokurorit të përgjithshëm, Ruslan Kravchenko – një aleat i afërt i presidentit. Ky zhvillim ka nxitur protestën më të madhe antiqeveritare që nga nisja e agresionit rus në vitin 2022, me qindra qytetarë që u mblodhën në sheshet e Kievit dhe në qytete si Lviv, Dnipro dhe Odesa, duke shprehur pakënaqësinë e tyre me parulla si “Ne zgjodhëm Evropën, jo autokracinë”.
Në një fjalim drejtuar kombit, Zelensky tha se reformat synojnë pastrimin e institucioneve nga “ndikimi rus” dhe përmirësimin e efektivitetit të hetimeve. Ai kritikoi sistemin aktual për neglizhencë të çështjeve madhore korrupsioni, duke theksuar se “procedurat penale me vlerë miliarda dollarë kanë qenë të pezulluara për vite me radhë”. Megjithatë, kundërshtarët e këtij ligji e shohin ndërhyrjen si një hap prapa në betejën për transparencë dhe sundim të ligjit, që është themeli i aspiratave euro-integruese të Ukrainës.
Qeveria ukrainase ka justifikuar ndryshimet duke përmendur operacionet e fundit të Shërbimit të Sigurisë dhe Prokurorisë së Përgjithshme kundër spiunëve të dyshuar rusë brenda vetë strukturave të NABU-së, vetëm një ditë para miratimit të ligjit. Por aleatët perëndimorë janë të shqetësuar. Komisioni Evropian ka paralajmëruar se ky zhvillim cenon reformat demokratike, ndërsa komisionerja për zgjerimin, Marta Kos, e quajti “çmontimin e masave mbrojtëse një hap serioz prapa”.
Ambasadorët e G7 kanë kërkuar takim urgjent me lidershipin ukrainas për të diskutuar presionin ndaj institucioneve kundër korrupsionit. Edhe pse ka shqetësim në rritje në Bruksel dhe kryeqytetet perëndimore, ka pak gjasa që ndihma për Ukrainën të ndërpritet në një moment kur forcat e saj janë ende në luftë aktive me pushtimin rus. Megjithatë, çështja e reformave antikorrupsion pritet të mbetet një kusht i pakalueshëm për përparimin e mëtejshëm drejt integrimit evropian.
