Ndryshimi klimatik i shkaktuar nga aktiviteti njerëzor ka qenë i dallueshëm që në fund të shekullit të 19-të, shumë përpara shpikjes së automjeteve me karburant fosil. Kjo është ajo që sugjeron një studim i ri i botuar në revistën prestigjioze PNAS, i cili rishkruan afatin kohor të ndikimit të njeriut në klimën globale.
Studiuesit argumentojnë se nëse shkencëtarët e viteve 1880 do të kishin patur akses në instrumentet e sotme, ata do të kishin zbuluar sinjalet e para të ndryshimeve klimatike që në vitin 1885. Ky zbulim tronditës sfidon perceptimin se ndikimi i njeriut në klimë u bë i matshëm vetëm në shekullin XX.
Ftohja stratosferike, jo ngrohja, ishte shenja e parë
Studimi vë në dukje se sinjali i parë i ndryshimit të klimës nuk ishte ngrohja në sipërfaqe, por ftohja në stratosferë — një tregues i qartë i rritjes së gazrave serrë në atmosferë, sidomos të dioksidit të karbonit. Sipas autorëve, ky efekt mund të ishte vëzhguar me saktësi deri në vitin 1885, shumë kohë përpara përdorimit masiv të makinave me benzinë.
Duke përdorur një metodë të quajtur analiza e “gjurmëve të gishtërinjve”, studiuesit arritën të ndajnë ndikimin e njeriut nga variacionet natyrore në klimë. Ata tregojnë se rritja graduale e emetimeve që pasuan Revolucionin Industrial ndryshoi balancat atmosferike që në vitet e para të industrializimit.
Ndikimi i hershëm, potenciali i humbur
Në një eksperiment mendimor, autorët simuluan një situatë ku instrumentet moderne – si radiometrat satelitorë me mikrovalë – do të kishin qenë në dispozicion në fund të shekullit XIX. Ata argumentojnë se edhe me matje të kufizuara në hemisferën veriore, do të kishte qenë e mundur të identifikohej ftohja stratosferike deri në vitin 1894.
Studimi përforcon idenë se ndikimi i njeriut në klimë ka qenë i matshëm për shumë më gjatë sesa besohej. Kjo do të kishte mundësuar reagime më të hershme dhe ndoshta do të kishte ndryshuar rrjedhën e zhvillimit industrial dhe politikave mjedisore.
Apel për veprim të menjëhershëm
Autorët theksojnë se jemi në një pikë kritike, ku ndryshimet në atmosferë, veçanërisht në stratosferë dhe troposferë, pritet të tejkalojnë çdo ndryshim të mëparshëm të vëzhguar. Ata paralajmërojnë se “njerëzimi tani është në prag të ndërhyrjes së rrezikshme antropogjene”, dhe vendimet e marra sot do të përcaktojnë të ardhmen klimatike të planetit.
“Duhet të ndjekim rrugë të qëndrueshme për të shmangur pasojat e pakthyeshme,” përfundojnë ata, duke bërë thirrje për uljen e emetimeve dhe miratimin e praktikave industriale më të përgjegjshme.
