Për shekuj me radhë, hapësira e pafundme gjeografike e Rusisë ka qenë një mjet shpëtimi nga pushtimet e huaja. Perandoritë më të mëdha të historisë – nga Napoleon te Hitleri – janë përballur me klimën, distancat dhe logjistikën e pamëshirshme të territorit më të madh tokësor të botës. Por në vitin e katërt të luftës së përgjakshme me Ukrainën, kjo e ashtuquajtur përparësi po kthehet në një pengesë strategjike.
Ukraina po e shfrytëzon në maksimum dobësinë e një territori që nuk mund të mbrohet në të gjitha frontet. Nga perëndimi në lindje, në një distancë prej mbi 10 mijë kilometrash, Rusia po përjeton për herë të parë një rrezik të shpërndarë, të lëvizshëm dhe të vështirë për t’u parashikuar: dronët ukrainas.
Nga kufiri në thellësi të Siberisë
Operacioni “Rrjeta e Merimangës”, i zbatuar nga Shërbimi i Sigurisë së Ukrainës (SBU) më 1 qershor 2025, shënoi një kthesë të re. Dronë ukrainas – të dyshuar se janë kontrabanduar nga Kazakistani – arritën të godasin bazën ajrore Belaya në rajonin e Irkutskut, rreth 4,000 kilometra nga kufiri. Ata dëmtuan avionë strategjikë rusë. Një objektiv tjetër, baza Ukrainka në rajonin Amur, 7,500 kilometra larg Ukrainës, u kursye vetëm për shkak të një defekti teknik.
Goditje të tilla tregojnë qartë një realitet të ri: Rusia është shumë e madhe për t’u mbrojtur. Sistemet e saj sovjetike të mbrojtjes ajrore, të ndërtuara për të përballuar raketat e NATO-s, janë tepër të shpërndara për t’iu përgjigjur taktikave të reja dhe fleksibël të Ukrainës. Dronët – të lirë, të vegjël dhe të vështirë për t’u zbuluar – po bëhen armët më të frikshme në këtë konflikt asimetrik.
Goditje ekonomike dhe logjistike
Krahas objektivave ushtarakë, Kievi ka vënë në shënjestër edhe zemrën e ekonomisë ruse. Sulmet ndaj rafinerive të naftës kanë ndikuar në 14 për qind të kapacitetit të përpunimit të naftës në Rusi, sipas Pentagonit. Si kundërpërgjigje, Moska ndaloi përkohësisht eksportin e benzinës dhe u detyrua të importojë nga Bjellorusia, ndërsa çmimet e brendshme u rritën me 30 për qind.
Kievi ka goditur gjithashtu infrastrukturën e transportit, duke shfrytëzuar varësinë e madhe të Rusisë nga hekurudhat. Më 30 maj, dy ura u hodhën në erë në Kursk dhe Bryansk, duke shkaktuar përmbysjen e trenave, vrasjen e shtatë personave dhe plagosjen e 69 të tjerëve. Rusia e quajti këtë “terrorizëm shtetëror”.
Kthesa e paparashikuar për Putinin
Në vitin 2014, kur trupat ukrainase u urdhëruan të dorëzoheshin pa luftë në Krime, Moska nuk priste ndonjë rezistencë të gjatë. Blitzkriegu i vitit 2022 synonte një fitorë të shpejtë dhe kapitullim të plotë të Kievit. Por realiteti ka qenë i kundërt. Sot, Ukraina jo vetëm që mbron territorin e saj, por edhe shkel me sukses territorin rus – si fizikisht, ashtu edhe simbolikisht.
Nga goditjet mbi Kremlinin në 2023, deri te sulmet e përditshme me dronë mbi periferitë e Moskës, Ukraina ka kthyer pasqyrën e frikës. Banorët rusë, që dikur ndiheshin të paprekshëm, tani dëgjojnë sirena ajrore netëve dhe shmangin fluturimet për shkak të pezullimeve të shpeshta në aeroportet e Rusisë perëndimore.
A mjafton kjo për të ndryshuar rrjedhën e luftës?
Disa analistë dyshojnë. Goditjet e Ukrainës cilësohen shpesh si të vonuara, të fragmentuara dhe me ndikim të kufizuar. Rusia ka filluar të përshtatet, duke zhvendosur avionët në baza edhe më të thella dhe duke forcuar strukturat e magazinimit të municioneve.
Por sipas gjeneralit në pension Ihor Romanenko, ndryshimi do të vijë kur Ukraina të ketë “mjetet e duhura” – pra, raketat dhe dronët e sofistikuar të prodhuar në masë. “Putini kupton vetëm forcën,” thotë ai.
Përfundim
Sot, ajo që dikur ishte avantazh për Rusinë – territori i saj i pafund – po bëhet një barrë e rëndë. Madhësia nuk e shpëton më nga dronët e vegjël. Dhe sa më shumë të zgjatet lufta, aq më shumë ajo hapësirë e gjerë kthehet në një rrjet të cenueshëm, ku çdo cep mund të jetë një front i ri. Në vend që të frikësojë botën me përmasat e saj, Rusia mund të zbulojë se është bërë viktima më e madhe e vetvetes.
