Tetëdhjetë vjet pas kapitullimit të Gjermanisë Naziste, presidenti rus Vladimir Putin qëndroi në Sheshin e Kuq të Moskës dhe mbajti një nga fjalimet më të shkurtëra në karrierën e tij — vetëm 10 minuta — por i mbushur me tone nacionaliste dhe përmendje të lavdisë sovjetike në Luftën e Dytë Botërore. Në vend që të fokusohej tek lufta aktuale në Ukrainë, Putin zgjodhi të ritheksojë rolin e Bashkimit Sovjetik si “çlirimtar” i Evropës dhe të akuzojë Perëndimin për përpjekje për të “shtrembëruar historinë”.
Në fjalimin e tij, ai u përpoq të ripërcaktojë të kaluarën për të justifikuar të tashmen, duke kujtuar se “e gjithë shoqëria ruse mbështet pjesëmarrësit e operacionit special ushtarak” — termi zyrtar për pushtimin e Ukrainës. Por në kontrast me vitet e kaluara, ai nuk përmendi as “nazistët në Ukrainë” e as “banderistët”, retorikë që më parë e përdorte për të justifikuar ndërhyrjen ushtarake. Megjithatë, mungesa e këtyre referencave nuk nënkupton një ndryshim kursi: analistët bien dakord se Putini nuk ka ndërmend të ndalë luftën dhe vazhdon të ndjekë objektivat me të cilët e nisi atë.
Ndërkohë, në terren, ushtria ruse po shënon përparime, duke përfituar nga mungesa e armatimeve dhe e trupave në kampin ukrainas. Një armëpushim treditor i shpallur nga Kremlini për të përkuar me festimet nuk u pranua nga presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky, i cili e cilësoi atë si një “shfaqje teatrale” dhe kërkoi një armëpushim më të gjatë, njëmujor.
Në arenën ndërkombëtare, situata po ndryshon në favor të Rusisë, veçanërisht pas rikthimit të Donald Trump në skenën politike amerikane. Ish-presidenti ka sinjalizuar se është i gatshëm të normalizojë marrëdhëniet me Kremlinin, duke pranuar de facto disa nga kërkesat e Rusisë — përfshirë mosanëtarësimin e Ukrainës në NATO dhe njohjen e kontrollit të Krimesë nga Moska. Gjithashtu, një marrëveshje e re mes Ukrainës dhe kompanive amerikane për qasje në mineralet e rralla duket të jetë një pjesë e kompromisit të mundshëm për mbështetje të mëtejshme amerikane.
Për momentin, edhe pse fjalimi i Putinit ishte më i përmbajtur ndaj Perëndimit krahasuar me vitet e mëparshme — ai nuk bëri krahasime me Rajhun e Tretë si në vitin 2007 dhe nuk akuzoi SHBA për “poshtërim të botës” si në 2022 — mungesa e sinjaleve për përfundim lufte flet më shumë sesa çdo fjali. “Putini nuk po ndryshon objektivat me të cilët e nisi këtë luftë”, tha Igor Yakovenko, një sociolog dhe ish-gazetar rus në mërgim.
Në përvjetorin ku bota përkujton fundin e një lufte globale, Rusia po përpiqet të shkruajë një version të ri të historisë — duke e lidhur të kaluarën me një të tashme që mbetet thellësisht e përgjakshme dhe pa rrugëdalje të qartë.
