Vizita e paralajmëruar e presidentit serb Aleksandar Vuçiç në Moskë më 9 maj, për të marrë pjesë në paradën e Ditës së Fitores me presidentin rus Vladimir Putin, ka ngritur shqetësime të mëdha në Bruksel dhe mund të sjellë pasoja serioze për rrugën e Serbisë drejt Bashkimit Evropian.
Komisionerja evropiane për zgjerim, Marta Kos, e cila vizitoi Beogradin në fund të prillit, paralajmëroi se një takim i tillë “do ta bënte shumë më të vështirë” për BE-në që ta ndihmojë Serbinë të qëndrojë në rrugën e integrimit. Ajo tha se pjesëmarrja në një festë me një regjim që zhvillon luftë në Ukrainë është “në kundërshtim të thellë me vlerat evropiane”.
Serbia nuk ka vendosur sanksione ndaj Rusisë dhe vazhdon të mbajë marrëdhënie të ngushta me Moskën, duke u distancuar gjithnjë e më shumë nga politika e jashtme e BE-së. Ish-diplomati serb Sreçko Gjukiç vlerëson se një vizitë e Vuçiçit në Moskë “mund të çojë në rishikimin e ndihmës financiare, mbështetjes politike dhe madje edhe regjimit pa viza nga BE”.
Edhe ish-ambasadorja serbe në Moskë, Jelica Kurjak, e sheh këtë lëvizje si një përpjekje për të bërë presion ndaj BE-së. Ajo thotë se Vuçiç po i dërgon një mesazh Brukselit, duke treguar se ka alternativa si Rusia, ndërsa përmend se çështjet si marrëveshja e re për furnizimin me gaz apo situata me kompaninë NIS nuk kërkojnë domosdoshmërisht një takim me Putinin.
Përveç Vuçiçit, pjesëmarrjen në Moskë e ka konfirmuar edhe kryeministri sllovak Robert Fico, si dhe presidentët e Bjellorusisë, Kazakistanit, Azerbajxhanit dhe disa vendeve afrikane. Presidenti i Kinës, Xi Jinping, gjithashtu do të ndodhet në Moskë për një vizitë zyrtare.
Ndërkohë, Serbia nuk ka hapur asnjë kapitull të ri negociues me BE-në që nga dhjetori 2021, ndërsa dialogu me Kosovën mbetet i bllokuar. Raportet e fundit të BE-së kanë ngritur shqetësime për sundimin e ligjit, korrupsionin, lirinë e mediave dhe ndikimin e qeverisë në gjyqësor në Serbi.
Komisionerja Kos, në vizitën e saj të fundit në Beograd, theksoi se anëtarësimi i Serbisë në BE është i mundur vetëm përmes përparimit në reforma dhe përafrimit me politikën evropiane. Deri atëherë, çdo afrim me Kremlinin e Putinit mund ta zhysë Serbinë në një izolim diplomatik e financiar nga Perëndimi.
