PRISHTINË – Mbi 13 mijë vajza dhe djem rreth moshës 12-vjeçare janë vaksinuar në Kosovë gjatë katër muajve të parë të vitit 2025 kundër virusit HPV (Human Papilloma Virus), një prej shkaktarëve kryesorë të disa llojeve të kancerit, përfshirë kancerin e qafës së mitrës. Vaksinimi, i cili ka nisur në shkurt dhe përfshin të dy gjinitë, është pjesë e kalendarit zyrtar të imunizimit të Institutit Kombëtar të Shëndetësisë Publike të Kosovës (IKSHPK).
Zbatimi në gjithë Kosovën, por me sfida në Rahovec
Procesi po zbatohet në të gjitha komunat, edhe pse me pengesa të theksuara në Rahovec, ku hezitimi i prindërve mbetet i lartë, shpesh i ndikuar nga bindje fetare apo informacione të pasakta. Drejtori i QKMF-së në Rahovec, Elbunit Kryeziu, thotë se shumë familje refuzojnë vaksinimin jo vetëm për HPV, por edhe për vaksina të tjera.
Dezinformimi, frika dhe ndryshimi i qëndrimit
Shumë prindër përballen me vendime të vështira mes frikës për efektet anësore dhe përfitimeve të vaksinës. Blerta, një nënë nga Prishtina, rrëfen se fillimisht ishte kundër vaksinës, por pas konsultimeve me profesionistë dhe hulumtimeve personale, ndryshoi mendim dhe vendosi ta vaksinojë vajzën e saj.
Ekspertët: Vaksina shpëton jetë dhe duhet për të dy gjinitë
Sipas Dr. Fetije Fetaj nga IKSHPK, vaksinimi i djemve është i rëndësishëm për të ndërprerë zinxhirin e transmetimit të virusit dhe për të garantuar mbrojtje të barabartë. Ajo thekson se rreth 45% e fëmijëve të grupmoshës përkatëse janë vaksinuar deri tani.
“Është një barrë e madhe që një prind t’i thotë ‘jo’ një vaksine që parandalon kancerin”, thekson Fetaj.
HPV – një virus i zakonshëm, por potencialisht i rrezikshëm
HPV është një virus i përhapur që transmetohet kryesisht përmes kontakteve seksuale dhe mund të prekë pjesë të ndryshme të trupit si lëkura, organet gjenitale, fyti dhe goja. Sipas OBSH-së, në vitin 2019, ky virus shkaktoi mbi 690.000 raste kanceri në nivel botëror.
Vaksinimi në moshë të re, më efektiv
Ekspertët theksojnë se vaksinimi në moshën 9–14 vjeç, sidomos mes 11 dhe 12 vjeç, siguron mbrojtjen më të lartë, pasi organizmi reagon më fuqishëm duke prodhuar më shumë antitrupa.
Kostoja në sektorin privat dhe rëndësia e barazisë gjinore
Në mungesë të vaksinës në sektorin publik më parë, disa prindër në Prishtinë kanë paguar deri në 300 euro për një dozë në klinikat private. Drejtoresha e IKSHPK-së, Ardita Baraku, thekson rëndësinë e përfshirjes së djemve si pjesë e barazisë në mbrojtjen shëndetësore.
Pritet reagimi i Ministrisë së Shëndetësisë
Radio Evropa e Lirë ka kërkuar një vlerësim të përgjithshëm nga Ministria e Shëndetësisë mbi ecurinë e vaksinimit dhe disponueshmërinë e dozave, por deri në momentin e publikimit nuk ka një përgjigje zyrtare.
