Një kompani bioteknologjike me bazë në Teksas, Colossal Biosciences, ka arritur të rikthejë në jetë ujkun e egër të zhdukur prej më shumë se 10,000 vjetësh, duke përdorur inxhinieri gjenetike të avancuar dhe ADN të lashtë të ruajtur. Kjo arritje shënon herën e parë që një specie e zhdukur është rikrijuar me sukses.​

Ujku i egër (Aenocyon dirus) dikur shëtiste në një hapësirë të Amerikës që shtrihej nga Venezuela në jug deri në Kanada në veri. Megjithëse kjo specie u zhduk rreth 10,000 vjet më parë, mbetje të shumta të saj janë zbuluar nëpër Amerikë, duke ofruar mundësi për studime të mëtejshme.​

Procesi i Rikrijimit

Shkencëtarët e Colossal Biosciences analizuan ADN-në e ujkut të egër nga mostra të lashta, përfshirë një dhëmb 13,000-vjeçar të gjetur në Sheridan Pit, Ohio, dhe një kockë veshi 72,000-vjeçare nga American Falls, Idaho. Ata identifikuan rreth 20 ndryshime gjenetike në 14 gjene që dallonin ujkun e egër nga ujku gri modern. Duke përdorur teknologjinë CRISPR, këto ndryshime u implementuan në qelizat endoteliale të ujkut gri, të cilat më pas u përdorën për të krijuar embrione të modifikuara gjenetikisht. Këto embrione u implantuan në qen shtëpiakë që shërbyen si nëna surrogate, duke rezultuar në lindjen e tre këlyshëve: Romulus dhe Remus më 1 tetor 2024, dhe motra e tyre, Khaleesi, më 30 janar 2025. ​

Karakteristikat dhe Kujdesi

Këlyshët e rikrijuar shfaqin tipare të veçanta të ujkut të egër, duke përfshirë madhësi më të madhe trupore, strukturë më të fuqishme të shpatullave, kokë më të gjerë, dhëmbë dhe nofulla më të mëdha, si dhe këmbë më muskulore. Ata gjithashtu kanë një ngjyrë të bardhë të leshit dhe vokalizime të veçanta. Aktualisht, këlyshët po rriten në një rezervat ekologjik prej 2,000 akrash në Shtetet e Bashkuara, ku marrin kujdes të specializuar dhe mbikëqyrje të vazhdueshme veterinare. ​

Implikimet dhe Debatet Etike

Colossal Biosciences argumenton se teknikat e përdorura për të rikthyer në jetë ujkun e egër mund të aplikohen për të ndihmuar në ruajtjen e specieve të tjera të rrezikuara, si ujku i kuq. Megjithatë, ky projekt ka ngritur debate etike dhe shkencore mbi implikimet e rikrijimit të specieve të zhdukura dhe ndikimin e tyre në ekosistemet aktuale. ​

Ky zhvillim shënon një hap të rëndësishëm në fushën e bioteknologjisë dhe ngre pyetje të rëndësishme mbi rolin e shkencës në ndërhyrjen në natyrë dhe përgjegjësitë që vijnë me të.​