Një ekip shkencëtarësh italianë ka ndezur polemika të reja në botën arkeologjike, pasi pretendon se ka zbuluar një qytet të dytë të fshehur nën piramidat e famshme të Gizës në Egjipt, duke forcuar teorinë e tyre për ekzistencën e një kompleksi nëntokësor masiv, i vendosur 600 metra nën sipërfaqe.

Sipas ekipit, i cili kishte deklaruar më parë se kishte identifikuar struktura të mëdha nën piramidën e Khafre, zbulimi i fundit përfshin boshtet dhe dhomat nën piramidën e Menkaure, më e vogla nga tre piramidat kryesore. Radarët e thellësisë tregojnë ngjashmëri të lartë mes strukturave poshtë dy piramidave, çka sugjeron një rrjet të dendur tunelesh që i lidh ato.

“Ne besojmë fort se këto struktura janë të lidhura mes tyre dhe përbëjnë vetëm majën e ajsbergut të një infrastrukture gjigante nën rërën e Gizës”, tha Filippo Biondi, specialist radarësh nga Universiteti i Strathclyde në Skoci.

Ai shton se të dhënat tregojnë për ekzistencën e shtyllave nëntokësore spiralore, të ngjashme me ato të zbuluara nën Khafre, të cilat mund të përbëjnë pjesë të një “megastrukture” të ndërtuar rreth 38,000 vite më parë nga një qytetërim i zhdukur dhe shumë më i avancuar se Egjipti i lashtë.

Teoritë e tyre bien ndesh me arkeologjinë zyrtare që daton piramidat e Gizës rreth 4,500 vite më parë. Kritikët më të ashpër, si arkeologu i njohur Zahi Hawass, e kanë cilësuar zbulimin si “mashtrim pa asnjë bazë shkencore”, duke thënë se teknologjia nuk ka kapacitet të shohë aq thellë nëntokë.

Megjithatë, ekipi italian vazhdon kërkimet, ndërkohë që publikimi i gjetjeve ende nuk është rishikuar nga komuniteti shkencor. Biondi pohon se qëllimi i strukturave mbetet i paqartë, por mund të lidhet me elementët natyrorë si uji, ajri, zjarri dhe toka. Ai beson se zbulime të tilla “na detyrojnë të rishikojmë historinë e njerëzimit dhe të qytetërimeve të hershme”.

Një teori e përmendur është ajo e një katastrofe globale të shkaktuar nga një kometë rreth 12,800 vite më parë, që fshiu gjurmët e qytetërimit të lashtë dhe vetëm një pjesë e vogël e njohurive u trashëgua te egjiptianët.

Në përkrahje të kësaj ideje vjen edhe studiuesi Andrew Collins, i cili përmend mbishkrime në Tempullin e Edfus që flasin për një “përmbytje shkatërruese” që zhduku një qytetërim të quajtur “Të Parët”, dhe që ruajtën objekte të shenjta në një strukturë nëntokësore të quajtur “Bota e Nënvetëdijes”.

Ndërkohë, arkeologët zyrtarë këmbëngulin se tekstet e Edfus janë thjesht mitologjike dhe nuk përmendin Gizen në mënyrë eksplicite.

Megjithatë, debati vijon i ndezur, sidomos në dritën e gjetjeve të popujve Gravettian në Rusi, të cilët që 30,000 vite më parë ndërtonin struktura të rregullta, kishin veshje të qepura dhe ndoshta ndiqnin lëvizjet hënore.

Sipas Collins, është koha që historia zyrtare të rishikojë seriozisht mundësinë e qytetërimeve të përparuara të epokës së gurit që ndoshta kanë ndërtuar themelet e asaj që më vonë njohim si Egjipti i lashtë.