Procesi i regjistrimit të pronave në Shqipëri ka qenë historikisht një burim konflikti dhe padrejtësie. Në vend që të shërbente si një mekanizëm për sigurimin e të drejtave pronësore, Agjencia Shtetërore e Kadastrës është shndërruar në një instrument zhvatjeje dhe abuzimi.
Përmes skemave të mirëstrukturuara korruptive, shumë qytetarë nuk kanë mundur të regjistrojnë pronat e tyre për shkak të mungesës së lidhjeve apo pamundësisë për të paguar ryshfetet e kërkuara nga zyrtarët e korruptuar. Kjo ka bërë që prona e tyre të figurojë në sistemin kadastral si pronë shtetërore, duke i hapur rrugë abuzimeve dhe grabitjes nga individë të fuqishëm ekonomikisht dhe politikisht.
Skema e Korrupsionit: Si Funksionon?
Skema e korrupsionit e ndjekur nga zyrtarët e kadastrës është e thjeshtë, por tejet efektive në zhvatjen dhe grabitjen e pronave:
1. Pengimi i Qytetarëve të Thjeshtë për të Regjistruar Pronën
• Pas shpërndarjes së tokës sipas Ligjit 7501, shumë qytetarë mbetën pa mundësi për të regjistruar pronën e tyre për shkak të procedurave të ndërlikuara burokratike dhe kostove të larta.
• Nëse nuk paguanin ryshfet, aplikimet e tyre ose refuzoheshin, ose sorollateshin për vite me justifikime të ndryshme teknike e ligjore.
2. Klasifikimi i Pronave si “Shtetërore” në Sistemin Kadastral
• Për shkak të mungesës së regjistrimit, pronat e qytetarëve fillojnë të figurojnë si prona shtetërore në sistemin e kadastrës.
• Ky status u jep zyrtarëve të korruptuar fuqinë për të manipuluar dokumentet dhe për të shitur apo transferuar këto prona sipas interesave të tyre.
3. Falsifikimi i Dokumenteve dhe Transferimi i Pronës Tek Palë të Tjera
• Në bashkëpunim me noterë dhe specialistë të tjerë të sistemit, aktet e pronësisë falsifikohen ose manipulohen.
• Prona e dikujt tjetër regjistrohet në emrin e individëve që kanë paguar ryshfet, shpesh për shuma që shkojnë deri në 30 euro/m².
• Në raste të tjera, prona regjistrohet në një vendndodhje të ndryshme, duke krijuar kaos ligjor dhe konflikte të gjata mes qytetarëve.
Pasojat e Skemës Korruptive
Kjo skemë nuk ka sjellë vetëm pasiguri pronësore, por edhe përçarje sociale dhe konflikte të ashpra, duke rezultuar në raste të shumta përleshjesh e deri në vrasje. Pasojat kryesore përfshijnë:
• Humbjen e pronave nga qytetarët e ndershëm, të cilët nuk kanë pasur mjete financiare për të paguar ryshfetin e kërkuar.
• Konflikte të gjata ligjore, të cilat zgjasin me vite dhe shpesh nuk zgjidhen në favor të pronarëve të ligjshëm.
• Përforcimin e të fuqishmëve dhe abuzimit me pushtetin, duke i dhënë të fortëve dhe të pasurve mundësinë për të pasuruar veten në kurriz të qytetarëve të zakonshëm.
• Rritjen e tensioneve dhe dhunës mes individëve dhe familjeve, duke çuar në tragjedi si përleshje të përgjakshme dhe vrasje.
Pse Nuk Ka Drejtësi?
Sistemi i drejtësisë shpesh nuk ka vepruar për të ndëshkuar këto abuzime. Arsyet kryesore janë:
• Kapja e institucioneve – shumë nga zyrtarët e përfshirë në këto skema kanë lidhje të forta politike dhe mbrohen nga individë me pushtet.
• Bashkëpunimi mes noterëve, avokatëve dhe gjykatave – falsifikimet legjitimizohen nga individë të sistemit ligjor, duke e bërë thuajse të pamundur kthimin e pronave tek pronarët e ligjshëm.
• Frika dhe kërcënimet ndaj denoncuesve – shumë individë të prekur nuk e çojnë çështjen në gjykatë për shkak të kërcënimeve dhe rrezikut për jetën e tyre.
Si Mund të Ndalohet Kjo Skemë?
Për të ndalur këtë skemë korrupsioni, nevojiten masa të forta dhe të menjëhershme, duke përfshirë:
• Hapjen e një procesi transparence për të gjitha pronat që figurojnë si shtetërore në sistemin kadastral dhe hetimin e rasteve të regjistrimeve të dyshimta.
• Krijimin e një mekanizmi të pavarur për të shqyrtuar kërkesat për regjistrim pronësor, duke shmangur ndikimin e drejtpërdrejtë të zyrtarëve të korruptuar.
• Forcimin e hetimeve dhe dënimin e ashpër të zyrtarëve të përfshirë, përfshirë dënime me burg dhe sekuestrimin e pasurive të përfituara përmes korrupsionit.
• Përdorimin e teknologjisë për të digjitalizuar dhe bërë transparente të gjitha regjistrimet, duke reduktuar hapësirat për manipulime dhe abuzime.
Skema e korrupsionit në regjistrimin e pronave ka dëmtuar qindra mijëra qytetarë shqiptarë dhe ka sjellë pasoja të rënda për shoqërinë. Nëse nuk merren masa të forta për të ndaluar këtë fenomen, konfliktet pronësore do të vazhdojnë të thellohen, duke sjellë më shumë padrejtësi dhe pasiguri. Kërkohet një ndërhyrje e menjëhershme dhe e vendosur për të rikthyer pronat tek pronarët e ligjshëm dhe për të ndëshkuar ata që kanë përfituar në mënyrë të paligjshme.
