Udhëtimi në kohë ka qenë për shekuj me radhë burim frymëzimi për letërsinë dhe fantashkencën — nga “A Christmas Carol” (1843) deri te “The Time Machine” (1895). Por a është kjo vetëm imagjinatë, apo shkenca po i afrohet kësaj ëndrre?

Në një kuptim, ne të gjithë jemi udhëtarë në kohë, duke lëvizur përpara me një sekondë çdo sekondë. Por kërkimi për të udhëtuar në të ardhmen ose të shkuarën mbështetet në teorinë e relativitetit të Ajnshtajnit. Ajo tregon se graviteti dhe shpejtësia ndikojnë në rrjedhën e kohës — një fenomen i quajtur zgjerimi i kohës.

Shembulli më konkret? Astronauti amerikan Scott Kelly që kaloi një vit në orbitë dhe u kthye në Tokë 5 milisekonda më “i ri” se binjaku i tij. Po ashtu, satelitët e GPS-it kërkojnë korrigjime të përhershme për shkak të efekteve të kohës.

Por udhëtimi i vërtetë në kohë, sidomos në të shkuarën, përballet me sfida kolosale. Për të udhëtuar me shpejtësinë e dritës kërkohet energji e pafundme. Dhe teoritë që parashikojnë kthim në kohë përmes vrimave të krimbave, vrimave të zeza apo fijeve kozmike, ndonëse tërheqëse, mbeten ende hipotetike dhe të paarritshme me teknologjinë aktuale.

Megjithatë, udhëtimi në të ardhmen është i provuar — në nivele mikroskopike. Të gjitha këto na tregojnë se ndonëse nuk mund të kthehemi për të parë dinozaurët, jemi tashmë duke lëvizur përpara në kohë — dhe ndoshta, me përparimin e shkencës, mundësitë do të zgjerojnë edhe më shumë kufijtë e kohës.