LONDËR – Donald Trump ka prezantuar një plan të ri paqeje për Ukrainën, ku Vladimir Putinit do t’i lejohet të mbajë pjesën më të madhe të territorit që ka pushtuar që nga fillimi i luftës. Sipas propozimit, Rusia do të ndalë vijën aktuale të frontit, duke ruajtur kontrollin mbi pjesën më të madhe të fitimeve territoriale, ndërsa do të tërhiqet nga dy zona të vogla – përfshirë një pjesë të provincës Kherson dhe hyrjen në lumin Dnieper.
Plani, i cili do të diskutohet sot në një takim ndërkombëtar në Londër me pjesëmarrjen e zyrtarëve nga SHBA, Britania, Ukraina dhe vende të tjera evropiane, synon të sjellë një marrëveshje mes Kievit dhe Moskës. Gjenerali amerikan Keith Kellogg do të përfaqësojë SHBA-të në takim, ndërsa Sekretari i Shtetit Marco Rubio nuk do të jetë i pranishëm për shkak të një “problemi me axhendën”.
Zyrtarisht, Trump ka deklaruar se shpreson që “Moskë dhe Kiev të arrijnë marrëveshje këtë javë”. Megjithatë, diplomatët janë skeptikë për një përparim të menjëhershëm, për shkak të diferencave të thella midis palëve.
Sipas burimeve të afërta me planin, pikat kryesore përfshijnë:
- Armëpushim i menjëhershëm – i pranuar paraprakisht nga Presidenti ukrainas Zelensky.
- Ndalimi i Ukrainës nga anëtarësimi në NATO, por jo në BE.
- Një forcë sigurie e propozuar nga vendet evropiane, në vend të një garancie zyrtare nga SHBA.
- Njohje nga SHBA e sovranitetit rus mbi Krimenë, e aneksuar nga Rusia në vitin 2014 – veprim që shkel ligjin ndërkombëtar.
- Kontroll amerikan mbi centralin bërthamor në Zaporizhzhia, aktualisht nën pushtim rus.
- Marrëveshje për mineralet – kompani amerikane do të kenë qasje në burimet natyrore të Ukrainës.
- Heqja e sanksioneve amerikane ndaj Rusisë dhe rivendosja e bashkëpunimit në energji.
Trump, përmes të dërguarit të tij special Steve Witkoff, planifikon ta paraqesë zyrtarisht planin presidentit rus gjatë kësaj jave. Në anën tjetër, përfaqësues nga BE kanë deklaruar se disa prej pikave janë të papranueshme për Evropën dhe Ukrainën, sidomos ndalimi i Ukrainës nga NATO dhe njohja de facto e territoreve të pushtuara nga Rusia.
Kushtetuta e Ukrainës ndalon dorëzimin e territorit pa një referendum – i pamundur aktualisht për shkak të ligjit të luftës. Për më tepër, Rusia kërkon një Ukrainë të “demilitarizuar”, kërkesë që nuk është përfshirë në planin amerikan.
Ndërkohë, numri i viktimave nga lufta ka kaluar mbi 61,700 palestinezë të vrarë, sipas zyrës së shtypit të Gazës, me dhjetëra mijëra të plagosur dhe të zhdukur – ndërkohë që lufta në Ukrainë ka sjellë mijëra të tjerë viktima dhe rrezikon përshkallëzimin në një përplasje bërthamore.
Evropa mbetet e ndarë mbi propozimin e Trump, ndërsa diplomatët në Londër pritet të përpiqen për të gjetur një pozicion të përbashkët që të mos komprometojë integritetin territorial të Ukrainës dhe të mos legjitimojë agresionin rus.
