Në qershor të vitit 1980, Xi Zhongxun – një prej figurave kyçe të Partisë Komuniste Kineze dhe babai i liderit aktual të Kinës – ndodhej në Iowa të Shteteve të Bashkuara. Vizita e tij në një vend turistik me histori komunale, Kolonitë Amana, do të linte gjurmë të thella. Për Xi të vjetrin, ky ishte një paralajmërim i frikshëm: një komunitet i ndërtuar mbi ideale kolektiviste që kishte përfunduar si atraksion për turistët. Një alarm për të ardhmen e vetë sistemit komunist kinez.
Ky moment, dhe shumë të tjerë, do të formësonin mënyrën si Xi Jinping e sheh sot botën. I frymëzuar nga përvojat e dhimbshme të të atit – i cili përjetoi burgime, internime, përjashtime dhe poshtërime si nga nacionalistët ashtu edhe nga vetë Partia – Xi Jinping ka ndërtuar pushtetin e tij mbi idenë e mbijetesës së revolucionit përmes një “vetë-revolucioni” të vazhdueshëm. Qëllimi i tij nuk është vetëm ruajtja e partisë, por thyerja e cikleve të rënies që kanë ndjekur dinastitë kineze për shekuj.
Midis utopisë dhe realitetit brutal
Xi Zhongxun ishte një besimtar i revolucionit, por jo përmes doktrinave të thata. Ishte një roman – Endacaku i Ri – që e shtyu në idealizëm, jo Marksi. Si ministër i propagandës në vitet ’50, ai e dinte fuqinë e kulturës dhe narrativës. Por pikërisht kjo dashuri për tregimin do ta çonte në rrënim: në 1962, një roman i lejuar nga ai – Liu Zhidan – interpretohej si herezi klasore nga vetë Mao Zedong. Ai do të përfundonte i internuar për 16 vite dhe do të shihte nga afër anën më të errët të partisë që i kishte dhuruar jetën.
Kjo përvojë do ta përgatitë edhe për zhgënjimet pas Revolucionit Kulturor. Në vitet ’80, Xi i vjetër përpiqej të ruante një sens idealizmi në një kohë kur askush nuk dinte më çfarë nënkuptonte realisht komunizmi. Ai mbështeti zhvillimin ekonomik, por druhej se modeli i ri i tregut dhe hapja ndaj Perëndimit do të shkëputnin popullin nga bindjet ideologjike. Në të njëjtën kohë, u përball me dilemat e ndalimit të reformave, përjashtimeve politike dhe represionit të zërave kritikë. Ishte një periudhë kontradiktore, ku çdo hap i matur ishte një risk i madh.
Xi Jinping: dishepulli i një trashëgimie të dhimbshme
Xi Jinping ka zgjedhur një rrugë ndryshe nga ajo e babait: më e centralizuar, më autoritare, dhe me më pak tolerancë për devijime. Ai ka refuzuar të caktojë një pasardhës dhe ka përqendruar pushtetin në duart e veta – një reflektim i drejtpërdrejtë i pasigurive të trashëguara nga përvoja e të atit me liderë si Mao dhe Deng, të cilët përdornin mjegullën e urdhëresave kontradiktore për të ruajtur kontrollin dhe për të përjashtuar rivalët.
Duke u përballur me një ekonomi në ngadalësim, një popullatë të re më pak të ndjeshme ndaj retorikës së sakrificës dhe një botë gjithnjë e më armiqësore, Xi përpiqet të ringjallë frymën e revolucionit përmes thirrjeve për “rilindje kombëtare” dhe “ngrënien e hidhërimit”. Por brezi i ri nuk është brezi i viteve ’60. Ata duan më shumë jetë personale, më pak mobilizim, më shumë liri dhe më pak ideologji.
A do t’i bindë Xi brezat e ardhshëm?
Pyetja që ngrihet është e qartë: a do të jenë brezat e rinj gati të vuajnë për një ideal që ua mori fëmijërinë prindërve të tyre? Për disa, vizioni i Xi mund të jetë frymëzues. Për të tjerë, ai mund të duket si një vazhdim i një cikli të lodhshëm represioni dhe sakrifice. E ardhmja e Partisë Komuniste, dhe ndoshta vetë stabiliteti i Kinës, do të varet nga përgjigjja që këta të rinj do të japin ndaj thirrjes së Xi Jinping – një thirrje që buron nga plagët e një babai që i pa të gjitha dhe i pagoi të gjitha.
