Në Shqipëri, pas tri dekadash pandëshkueshmërie, po ndodh një transformim i rëndësishëm në luftën kundër korrupsionit, me Prokurorinë e Posaçme Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar (SPAK) në krye. E themeluar në vitin 2019, SPAK ka ndërmarrë hapa të guximshëm duke hetuar dhe ndjekur penalisht zyrtarë të lartë, duke treguar se askush nuk është mbi ligjin.
Struktura dhe Mandati i SPAK
SPAK është një entitet i pavarur i sistemit gjyqësor shqiptar, i përbërë nga Byroja Kombëtare e Hetimit (BKH) dhe Prokuroria e Posaçme (PPKKO). Mandati i saj përfshin hetimin dhe ndjekjen penale të rasteve të korrupsionit në nivelet më të larta të qeverisjes dhe shoqërisë shqiptare.
Rezultatet e Deritanishme
Sipas një studimi të publikuar në shtator 2024, gjatë periudhës 2020-2023, SPAK ka hetuar 43 zyrtarë të lartë për korrupsion, duke çuar 32 prej tyre në gjyq dhe duke arritur në dënimin e 20 prej tyre. Mes të dënuarve janë ish-gjyqtarë, ish-prokurorë dhe ish-kryetarë bashkish.
Rastet e Profilit të Lartë
SPAK ka trajtuar disa raste të profilit të lartë që kanë tronditur skenën politike shqiptare:
- Skandali i Inceneratorëve: Në vitin 2020, SPAK nisi hetimet mbi ndërtimin dhe operimin e inceneratorëve në Elbasan, Fier dhe Tiranë, duke çuar në arrestimin e disa zyrtarëve të lartë për korrupsion dhe shpërdorim detyre.
- Hetimi i Ilir Metës: Në tetor 2024, ish-presidenti Ilir Meta u arrestua nën akuzat për pastrim parash, korrupsion pasiv dhe fshehje të pasurisë, duke u bërë kështu lideri i dytë i opozitës që përballet me drejtësinë pas Sali Berishës.
- Arrestimi i Erion Veliajt: Në shkurt 2025, kryetari aktual i Bashkisë së Tiranës, Erion Veliaj, u arrestua nën akuzat për korrupsion dhe pastrim parash, duke ngritur pikëpyetje mbi integritetin e administratës lokale.
Reagimi i Politikës dhe Shoqërisë
Këto zhvillime kanë shkaktuar reagime të forta në skenën politike shqiptare. Ndërsa disa i shohin këto veprime si një shenjë të forcimit të shtetit ligjor, të tjerë i konsiderojnë ato si sulme politike. Megjithatë, për qytetarët shqiptarë, këto veprime përfaqësojnë një shpresë për një të ardhme ku zyrtarët publikë mbajnë përgjegjësi për veprimet e tyre.
Sfidat dhe Perspektivat e Ardhshme
Pavarësisht arritjeve, SPAK përballet me sfida të shumta, përfshirë presionet politike dhe nevojën për burime të mjaftueshme. Megjithatë, mbështetja e vazhdueshme nga partnerët ndërkombëtarë dhe shoqëria civile është jetike për të siguruar që kjo valë e re drejtësie të vazhdojë dhe të konsolidohet.
Në përfundim, veprimet e SPAK tregojnë se Shqipëria është në një moment kritik të historisë së saj, ku kultura e pandëshkueshmërisë po sfidohet dhe zëvendësohet me një kulturë të përgjegjshmërisë dhe transparencës. Kjo periudhë tranzicioni ofron mundësinë për të ndërtuar një klasë të re politike, të pastër nga mëkatet e së kaluarës, dhe për të rikthyer besimin e qytetarëve në institucionet e tyre.
