Kërkime të reja nga psikologët e Universitetit të Virxhinias kanë zbuluar se “orët epigjenetike”, mjete që shkencëtarët përdorin për të vlerësuar moshën biologjike të një personi, mund të parashikojnë rënien njohëse. Studimi, i cili u përqendrua te binjakët në moshë të mesme, tregoi gjithashtu se statusi socio-ekonomik luan një rol.
Doktorantja e psikologjisë, Sophie Bell, dhe këshilltari i saj i kërkimeve, profesori i psikologjisë Eric Turkheimer, i publikuan gjetjet e tyre në revistën Aging.
“Ndryshimet epigjenetike janë një mënyrë për të parë plakjen biologjike, ose çfarë po ndodh ‘nën lëkurë’ që është më treguese për proceset e plakjes sesa vetëm mosha kronologjike,” tha Bell. “Ne zbuluam se orët epigjenetike, veçanërisht dy të quajtura GrimAge dhe PhenoAge, janë parashikues të besueshëm të rënies njohëse, si në studimin tonë ashtu edhe në disa studime të tjera.”
Studimi i Bellit tregoi se brenda një çifti binjakësh identikë, binjaku që plakej më shpejt biologjikisht kishte gjithashtu rënie më të madhe të kujtesës dhe aftësive mendore deri në moshën e mesme.
Një gjetje tjetër madhore e studimit ishte se binjakët që ishin rritur në familje me kushte më të ulëta socio-ekonomike shfaqën një lidhje më të fortë mes plakjes më të shpejtë epigjenetike dhe rënies njohëse në moshën e mesme, duke theksuar ndikimin e varfërisë në shëndet.
Bell punon në laboratorin e Turkheimerit, ku studion se si gjenet dhe mjedisi ndërveprojnë për të formësuar sjelljen njerëzore. Para se t’i bashkohej laboratorit, ajo ka punuar për disa vite në një klinikë për çrregullimet e kujtesës.
Turkheimer ka punuar gjithashtu për shumë vite në Louisville Twin Study (Studimi i Binjakëve të Louisville). Ky studim, që filloi në vitin 1957 në Universitetin e Louisville-it, nisi si një hulumtim mbi zhvillimin e fëmijëve dhe ka ndjekur binjakët nga fëmijëria deri në moshën e mesme.
Bell bashkëpunon me Turkheimerin dhe Christopher Beam-in, profesor psikologjie në Universitetin e Kalifornisë Jugore dhe hulumtues kryesor i Louisville Twin Study, të cilin ajo e quan “bashkë-mentor.” Beam u diplomua në UVA me doktoraturë në psikologji në vitin 2015.
“Gjatë dekadës së fundit, studiuesit kanë krijuar këto mjete për të kuptuar plakjen biologjike,” tha ajo. “Këto përfshijnë algoritme epigjenetike që matin mënyrën se si gjenet tona shprehen dhe si ndryshojnë ato shprehje me kalimin e kohës, shpesh për shkak të përvojave të ndryshme ose ekspozimeve mjedisore.”
Këto algoritme epigjenetike janë lidhur më parë me gjendje të ndryshme të lidhura me moshën, si kanceri, sëmundjet e zemrës dhe demenca. Ekipi po përpiqet të kuptojë çfarë informacioni tjetër mund të zbulojnë të dhënat.
Studime të mëparshme kishin treguar se varfëria, veçanërisht në fëmijëri, parashikon rënie njohëse dhe lidhet gjithashtu me plakje më të shpejtë epigjenetike.
Ky studim i fundit i lidh për herë të parë të tre konceptet, duke sugjeruar se disavantazhet socio-ekonomike në fëmijëri mund të rrisin ndjeshmërinë ndaj efekteve të plakjes epigjenetike mbi shëndetin e trurit dhe rënien njohëse.
Kërkimi tregoi gjithashtu se studimi i binjakëve mund të jetë një mënyrë e dobishme për të kuptuar shkaqet e rënies njohëse, pasi binjakët identikë ndajnë 100% të gjeneve dhe zakonisht faktorë të ngjashëm mjedisorë në moshë të hershme. “Pra, nëse njëri binjak ka plakje të përshpejtuar epigjenetike dhe më shumë rënie njohëse se tjetri, ne kemi një grup më të ngushtë faktorësh jetësorë për të shqyrtuar, për të kuptuar pse,” tha Bell.
Bell tha se kërkimet e saj mbi rënien njohëse po formësojnë gjithashtu punën e saj klinike. Duke u trajnuar për t’u bërë neuropsikologe klinike, ajo punon me pacientë me demencë në Klinikën e Kujtesës dhe Plakjes në UVA si pjesë e praktikës së saj të doktoraturës.
Me dy vite të mbetura për të përfunduar doktoraturën, ajo planifikon ta përqendrojë disertacionin e saj në kontributin e mëtejshëm në Louisville Twin Study. Pas kësaj, ajo do të kryejë një praktikë para se të fillojë të ushtrojë profesionin në mënyrë të pavarur.
Hapat e saj të ardhshëm përfshijnë shqyrtimin e biomarkerëve të gjakut për sëmundjen e Alzheimerit te binjakët në moshë të mesme, për të parë se si mund të lidhen ata me rënien njohëse dhe plakjen epigjenetike.
