Në një shfaqje të hapur force dhe aleance strategjike, presidenti rus Vladimir Putin dhe ai kinez Xi Jinping u shfaqën sot krah për krah në Moskë, gjatë festimeve të Ditës së Fitores, duke shpallur bashkërisht synimin për të sfiduar rendin botëror të dominuar nga Perëndimi. Xi, i ftuari më i lartë i huaj në ceremoninë e organizuar nga Kremlini, deklaroi se Kina është “gati të punojë me Rusinë për të promovuar një globalizim ekonomik të barabartë, të rregullt, shumëpolar dhe gjithëpërfshirës”.
Në komentet e tij publike, Xi denoncoi “bullizmin hegjemonik” dhe “unilateralizmin ndërkombëtar”, duke theksuar se Pekini do të qëndrojë përkrah Moskës për të mbrojtur “interesat e përbashkëta të fuqive të mëdha botërore”. Nga ana e tij, Putin përfshiu në diskursin e tij një referencë të koduar ndaj luftës në Ukrainë, duke folur për “kundërvënien ndaj neo-nazizmit dhe militarizmit modern” – një justifikim i përsëritur për agresionin rus.
Një partneritet i rrezikshëm në kohë lufte
Takimi i të dy liderëve ndodhi në një nga sallat më luksoze të Kremlin-it, ku ata u përshëndetën me fjalët “mik i dashur”. Xi e cilësoi vizitën si një kthim “me ftesën e mikut të vjetër”, ndërsa pamjet nga ceremonia treguan ushtarë rusë duke marshuar drejt Sheshit të Kuq dhe tanke që lëviznin në përgatitje për paradën ushtarake të 9 majit – një demonstrim klasik i fuqisë në një kohë konflikti të ashpër në Ukrainë.
Pavarësisht se Rusia ishte dikur aleate me Perëndimin kundër nazizmit, festimet e sotme ishin në kontrast të thellë me atmosferën në Evropë. Në Londër, Paris, Berlin dhe qytete të tjera europiane, 8 maji – Dita e Fitores në Evropë – përkujtohet me solemnitet, bashkëpunim dhe kujtesë historike mbi çmimin e lirisë. Ndërsa liderët europianë përsërisin angazhimin për paqe dhe demokraci, Rusia përdor simbolikën e fitores kundër nazizmit për të mbuluar realitetin e luftës që po zhvillon sot në Ukrainë.
Një sfidë e hapur ndaj Perëndimit
Në deklaratat e tij, Xi u zotua se Kina dhe Rusia do të “mbrojnë autoritetin dhe statusin e OKB-së” dhe do të punojnë për të avancuar të drejtën e shteteve në zhvillim, duke e paraqitur veten si kundërpeshë ndaj Perëndimit të udhëhequr nga SHBA. Por kritika më e fortë qëndron në simbolikën e momentit: në një kohë kur trupat ruse vijojnë pushtimin e Ukrainës dhe NATO përballet me tensione të brendshme, Pekini zyrtar pozicionohet publikisht si aleat i paepur i Moskës.
Nga Brukseli në Varshavë, nga Londra në Berlin, zyrtarë të lartë kanë paralajmëruar se kjo aleancë nuk është thjesht taktike, por një rreshtim ideologjik kundër parimeve mbi të cilat është ndërtuar rendi ndërkombëtar pas Luftës së Dytë Botërore.
Evropa përkujton, por nuk është më e qetë
Në Berlin, ministri i jashtëm gjerman Johann Wadephul kujtoi sakrificat e aleatëve dhe përgjegjësinë historike të Gjermanisë për t’u përballur me të kaluarën. “Asnjë ditë tjetër nuk e ka formësuar historinë tonë më shumë se 8 maji 1945,” tha ai, duke shtuar se “mbrojtja e paqes dhe e lirisë në Evropë është detyra jonë sot”.
Në Bruksel, presidentja e Parlamentit Europian Roberta Metsola deklaroi: “Edhe një herë, lufta është rikthyer në kontinentin tonë. Detyra jonë sot është njësoj si atëherë: të mbrojmë paqen, të mbrojmë demokracinë.”
Konkluzion: Një front i ri ideologjik dhe ushtarak
Takimi Putin-Xi, me gjithë elementët ceremonialë dhe simbolikë, është një mesazh i qartë për Perëndimin: Moska dhe Pekini nuk janë thjesht bashkëpunëtorë ekonomikë, por partnerë strategjikë në sfidimin e një bote që ata e shohin si të dominuar padrejtësisht nga SHBA dhe aleatët e saj. Në një Europë që ende kujton plagët e vitit 1945, rendi i pasluftës duket më i brishtë se kurrë – dhe “miqtë e vjetër” po kërkojnë të shkruajnë një kapitull të ri.
