Lideri rus nuk mund të përballojë fundin e luftës që filloi.
Edhe vetë Donald Trump, i cili nuk është i njohur për kritikat ndaj Rusisë, ka shprehur zhgënjim për refuzimin e Vladimir Putinit për një armëpushim në Ukrainë. Pas tre vitesh lufte, kur u bë e qartë se ushtria ruse nuk mund ta shkatërronte Ukrainën në fushëbetejë, përse Putin vazhdon të shmangë çdo marrëveshje paqeje?
Një fitore ruse është e pamundur
Pavarësisht disa fitoreve të fundit në terren, siç është spastrimi i forcave ukrainase nga rajoni rus i Kurskut, mundësia e një fitoreje vendimtare ruse mbetet pothuajse inekzistente. Ushtria ruse po humb burime njerëzore dhe pajisje me një ritëm alarmues, ndërsa ekonomia e vendit vuan nga mungesa e materialeve të nevojshme për frontin. Shërbimet e inteligjencës ukrainase besojnë se Kremlini e kupton që lufta duhet të përfundojë deri në vitin 2026 për të shmangur rënien e fuqisë gjeopolitike të Rusisë.
Megjithatë, Putin vazhdon të refuzojë çdo ndalim të luftës. Kremlini ka deklaruar se negociatat për armëpushim janë një proces i gjatë dhe i ndërlikuar, ndërkohë që Rusia vijon të bombardojë qytetet ukrainase dhe të rekrutojë mijëra ushtarë të rinj. Në pranverën e vitit 2025, Putin njoftoi një mobilizim të ri prej 160,000 rekrutësh – shifra më e lartë në 14 vjet. Në vend që të ulë tensionet, ai po e militarizon Rusinë edhe më shumë.
Putin pret më shumë lëshime nga Trump
Një teori është se Putin po e zvarrit luftën për të nxjerrë më shumë përfitime nga Trump, i cili duket i gatshëm të arrijë një marrëveshje të favorshme për Rusinë, qoftë edhe në kurriz të Ukrainës. Duke e lënë luftën të vazhdojë, Putin mund të shpresojë që Uashingtoni t’i japë atë që nuk mundi ta fitojë në fushëbetejë.
Por ekziston një arsye më e thellë: frika e Putin-it për të ndaluar luftën. Për të, rreziku i një fundi të menjëhershëm të konfliktit është më i madh se vazhdimi i tij.
Lufta si motori i ekonomisë ruse
Ekonomia ruse është bërë e varur nga lufta. Në vitin 2024, shpenzimet ushtarake përbënin rreth 35% të buxhetit shtetëror dhe ndihmuan rritjen ekonomike. Konsumi ka shpërthyer, veçanërisht në rajonet e varfra, ku rekrutohen shumica e ushtarëve. Vetëm shpërblimi i nënshkrimit të kontratës për një rekrut në rajonin e Samarës është rreth 40,000 dollarë – katër herë më shumë se paga mesatare vjetore atje. Për çdo muaj shërbimi në front, ushtarët fitojnë mijëra dollarë më shumë. Për më tepër, sektori i prodhimit është zhvendosur drejt industrisë së mbrojtjes, duke krijuar vende pune me paga të larta.
Nëse lufta ndalon, kjo skemë ekonomike do të shembet. Siç thotë ekonomisti gjerman Janis Kluge: “Nëse Kremlini dëshiron të shmangë një kolaps ekonomik, ai duhet të vazhdojë të shpenzojë në të njëjtat nivele edhe pasi lufta të ketë mbaruar.”
Lufta si faktor social dhe kulturor
Përveçse një stimul ekonomik, lufta ka krijuar një transformim të madh social në Rusi. Për mijëra të rinj nga rajonet e varfra, rekrutimi nuk është vetëm një çështje financiare – është një mundësi për t’u ngritur në shoqëri. Fushatat e propagandës ruse e paraqesin luftën si një rrugë drejt suksesit personal, duke ofruar imazhe të fuqisë mashkullore dhe të realizimit të ëndrrave përmes shërbimit ushtarak.
Në provincat e largëta ruse, ndikimi i luftës është i dukshëm. Qytetet e vogla, dikur të izoluara, tani po lulëzojnë me qendra tregtare, palestra dhe kafene të reja, falë veteranëve të pasuruar nga lufta. Kjo ngjan me epokën e viteve 2000, kur Putin ndërtoi popullaritetin e tij mbi një boom ekonomik të bazuar në çmimet e larta të naftës.
Por ndalimi i luftës do ta rrëzonte këtë iluzion. Veteranët e kthyer në shtëpi do të përballeshin me një realitet ku premtimet e Kremlinit për një jetë më të mirë do të shpërbëheshin. Brezi i ri, i cili nuk arriti të përfitojë nga bonuset e luftës, mund të ndjente një zhgënjim të madh. Kjo pakënaqësi mund të jetë e rrezikshme për regjimin, duke kujtuar trazirat sociale që pasuan fundin e Luftës së Afganistanit dhe të Luftës së Parë Çeçene.
Putinizmi pas luftës: Një makth për Kremlinin
Putini ka frikë se fundi i luftës do të sjellë një boshllëk të rrezikshëm në shoqërinë ruse. Kremlini nuk ka asnjë plan për të zëvendësuar nxitjen ekonomike dhe sociale që ka krijuar konflikti. Ndryshe nga e kaluara, ku opozita liberale ofronte një alternativë, sot disidenca është shtypur dhe pakënaqësia mund të kanalizohet drejt ekstremit të djathtë. Kjo mund të sjellë tensione të mëdha brenda Rusisë, të cilat Kremlini do ta ketë të vështirë t’i kontrollojë.
Duke parë rreziqet e një përfundimi të menjëhershëm të luftës, Putin mund të zgjedhë ta zgjasë konfliktin sa më shumë që të jetë e mundur. Vetëm nëse presioni ekonomik nga Perëndimi rritet ndjeshëm ose nëse Ukraina arrin të marrë një avantazh të papritur ushtarak, ai mund të detyrohet të ndryshojë kurs. Për momentin, për Putinin është më e sigurt të vazhdojë një luftë të zgjatur sesa të përballet me pasojat e një paqeje të papritur.