Shumica e njerëzve e dinë se gjumi është thelbësor për shëndetin e përgjithshëm, por nuk është gjithmonë e lehtë të kuptohet kur na mungon gjumi.
Rregulli “tetë orë gjumë” nuk konsiderohet më i detyrueshëm, por ekspertët pajtohen se të rriturve u duhen mes shtatë dhe nëntë orë gjumë cilësor për të funksionuar normalisht.Në realitet, shumë njerëz nuk e arrijnë këtë numër, ndaj gjatë ditës ndihen të lodhur, të rraskapitur ose u vështirësohet përqendrimi. Për të ndihmuar në zbulimin e mungesës së gjumit, doktori Nathaniel Kleitman shpiku një eksperiment të thjeshtë të njohur si “testi me lugë”.
Si funksionon testi me lugë?
Testi me lugë mat se sa kohë ju duhet për të fjetur. Edhe pse shumë njerëz mendojnë se fjetja e shpejtë është tregues i higjienës së mirë të gjumit, e vërteta është e kundërta. Nëse flini për më pak se pesë minuta, kjo mund të jetë shenjë e mungesës serioze të gjumit. Koha ideale për të rënë natyrshëm në gjumë është mes 10 dhe 20 minutash.
Ja si ta provoni testin në shtëpi: ju nevojitet një lugë, një tabaka metalike dhe një orë. Shtrihuni në një ambient të qetë dhe të rehatshëm dhe mbajeni lugën lirshëm në dorë mbi tabakanë e vendosur në dysheme, pranë krevatit ose karriges. Para se të mbyllni sytë, shikoni orën dhe shënoni kohën.
Ndërsa filloni të dremisni, dora do t’ju lirohet dhe luga do të bjerë mbi tabaka me një tingull që do t’ju zgjojë. Qëllimi është të kontrolloni sa kohë ka kaluar.
Sipas hulumtimeve të Kleitman:
nëse qëndroni zgjuar më shumë se 15 minuta, gjasat janë që po flini mjaftueshëm,
nëse flini për më pak se 10 minuta, ndoshta ju mungon gjumi,
nëse flini për më pak se 5 minuta, kjo është shenjë e mungesës serioze të gjumit.
Një variant më i thjeshtë është të vendosni alarmin në 15 minuta – nëse flini para se të bjerë zilja, ka shumë të ngjarë që ju nevojitet më shumë pushim nga sa mendoni.
Shenja të tjera të mungesës së gjumit
Edhe pse testi me lugë është praktik, trupi në shumë mënyra dërgon sinjale se ju mungon gjumi cilësor.
Sipas një studimi të publikuar në revistën Sleep Research, simptomat përfshijnë:
përgjumje të vazhdueshme gjatë ditës,
probleme me përqendrimin,
nervozizëm,
kujtesë të dobët,
tonus të ulët muskulor.
Nëse vëreni se shpesh dremitni në takime, ju vështirësohet të përqendroheni ose reagoni më ashpër ndaj të afërmve, shkaku mund të jetë mungesa e gjumit.
Mungesa kronike e gjumit ndikon edhe në shëndetin afatgjatë. Ajo dobëson imunitetin dhe rrit rrezikun e depresionit, ankthit, sëmundjeve të zemrës dhe goditjes në tru. Mund të prishë metabolizmin dhe hormonet, duke çuar në shtim peshe dhe probleme me nivelin e sheqerit në gjak. Madje edhe rregullimi i emocioneve mund të dëmtohet, ndaj lodhja shpesh çon në ndjenjë nervoze dhe tensioni.
