Një objekt i çuditshëm nga hapësira e thellë është zbuluar duke lëvizur me shpejtësi marramendëse drejt sistemit tonë diellor, duke ngjallur habi dhe spekulime mes komunitetit shkencor.
Sipas astrofizikanit të njohur të Harvardit, Avi Loeb, objekti – i quajtur përkohësisht A11pl3Z – do të kalojë pranë Tokës më 17 dhjetor 2025, duke udhëtuar me mbi 41 milje për sekondë (rreth 150,000 milje në orë). Kjo shpejtësi është shumë më e madhe se ajo që do t’i lejonte ndonjë trupi qiellor të ndalohej apo të kapej nga graviteti i Diellit ose i ndonjë planeti tjetër.
Për herë të parë, A11pl3Z u zbulua në fund të qershorit nga astronomi Sam Deen, por vetëm së fundmi është konfirmuar origjina e tij ndër-yjore nga Unioni Ndërkombëtar Astronomik (IAU). Loeb thotë se objekti mund të jetë një shkëmb hapësinor gjigant apo kometë, megjithëse analizat janë ende në fazë të hershme.
Çfarë e bën edhe më intriguese këtë trup qiellor është madhësia e tij. Sipas vlerësimeve paraprake, A11pl3Z ka një gjerësi prej rreth 12 miljesh – shumë më i madh sesa dy objektet e mëparshme ndër-yjore të identifikuara: ‘Oumuamua (2017) dhe kometa Borisov (2019).
Pikërisht siç ndodhi me ‘Oumuamua, edhe A11pl3Z ka filluar të shkaktojë spekulime për një origjinë të mundshme artificiale. Në vitin 2021, Loeb kishte propozuar që ‘Oumuamua mund të ishte një pajisje teknologjike e dërguar për të kërkuar sinjale ose sensorë të instaluar më herët në Tokë. Këtë javë ai shkroi në një artikull në Medium: “U përcaktua se kishte formë diskore dhe shpejtësi të çrregullt, gjë që sugjeronte origjinë artificiale.”
Megjithatë, shkencëtarët thonë se A11pl3Z nuk përbën asnjë rrezik për Tokën. Në pikën më të afërt, do të kalojë në një distancë prej 2.4 njësish astronomike – rreth 223 milionë milje larg. Aktualisht, më 2 korrik, ndodhej në distancën 3.8 AU nga Toka dhe do të afrohet më shumë pranë Marsit në tetor (vetëm 0.4 AU larg, ose 37 milionë milje).
Gjithsesi, nëse dimensionet e raportuara janë të sakta, një objekt i përmasave 12 miljesh do të klasifikohej si një “vrasës planetesh”, nëse ndonjëherë do të përplasej me Tokën – por ky nuk është rasti. Edhe kjo madhësi mund të jetë një iluzion vizual: nëse A11pl3Z është një kometë, ndoshta ka një bërthamë më të vogël të mbuluar nga një re e ndritshme gazi dhe pluhuri, që reflekton dritën dhe duket më i madh për teleskopët tanë.
Shpejtësia ekstreme e objektit i jep shkencëtarëve një dritare shumë të shkurtër për të kryer studime të thelluara përpara se ai të largohet nga sistemi ynë diellor në vitin 2026. Vëzhgimet do të bëhen përmes observatorëve të fuqishëm si Rubin Observatory në Kili dhe ndoshta edhe përmes Teleskopit James Webb.
Sipas astronomit Mark Norris nga Universiteti i Central Lancashire: “Këto objekte kalojnë nëpër sistemin diellor me shpejtësi të çmendur. Janë aq të shpejta dhe jetëshkurtra, sa je shumë i kufizuar në atë çfarë mund të mësosh për to.”
Çfarë është realisht A11pl3Z? Një asteroid, një kometë, apo ndoshta diçka që sfidon të gjitha kategoritë që njohim? Koha dhe teknologjia do të tregojnë. Për momentin, ajo mbetet një mister ndër-yjor që po kapërcen kufijtë e dijes sonë.
