Krimi në Shqipëri po ndryshon trajtë. Nga vjedhjet klasike dhe dhuna në rrugë, një pjesë e mirë e kriminalitetit duket se po zhvendoset drejt një fushe më të sofistikuar dhe më të padukshme: hapësira digjitale.

Të dhënat e fundit të INSTAT për vitin 2024 konfirmojnë këtë prirje. Megjithëse numri total i veprave penale ka shënuar një rënie të lehtë prej 3.5% krahasuar me vitin paraardhës — me mbi 32 mijë raste të regjistruara — ulja prek kryesisht vrasjet, vjedhjet klasike dhe incidentet e dhunës fizike. Ndërkohë, krimet që ndodhin përmes kompjuterit dhe rrjeteve sociale janë në rritje të ndjeshme.

Për herë të parë, krimet kibernetike klasifikohen si një kategori në rritje, e cila po zëvendëson grabitjet me armë apo thikë me manipulime digjitale, mashtrime financiare dhe sulme ndaj privatësisë përmes tastierës.

Një tjetër zhvillim shqetësues është rritja e rasteve të përndjekjes, shpesh të ushtruara nëpërmjet rrjeteve sociale. Nga dhuna fizike, shoqëria shqiptare po përballet gjithnjë e më shumë me forma dhune psikologjike dhe shantazhi digjital, ku një telefon mjafton për të traumatizuar viktimën.

Së bashku me këtë transformim, është shtuar edhe numri i procedimeve penale për pastrim parash, një tjetër tregues i fuqizimit të krimit financiar dhe të organizuar.

Ndryshime vërehen edhe në sistemin e drejtësisë: numri i të burgosurve ka rënë, por është rritur ndjeshëm numri i çështjeve të pezulluara apo të pushuara. Kjo sugjeron një sistem që e ka të vështirë të ndjekë në mënyrë efektive llojet e reja të krimit — ndoshta për shkak të mungesës së ekspertizës dhe burimeve në këtë fushë të re.

Krimi po evoluon me ritme që sfidojnë kapacitetet e shtetit, duke rritur nevojën për reforma urgjente në hetimin digjital, mbrojtjen kibernetike dhe edukimin ligjor. Në këtë betejë të re për rend dhe drejtësi, teknologjia është kthyer në armën e re të krimit — dhe në të njëjtën kohë, sfidën më të madhe për organet e ligjit.