Në garën globale për të lidhur çdo cep të planetit me internet nga hapësira, një emër i ri po sfidon gjigantët Elon Musk dhe Jeff Bezos: miliarderi emigrant Abel Avellan. I lindur në Venezuelë dhe me karrierë të nisur në Ericsson, Avellan po udhëheq kompaninë AST SpaceMobile, e cila synon të sjellë internet satelitor drejtpërdrejt në telefonat celularë – pa nevojë për pajisje të veçanta apo stacione fikse.
Dallimi qëndron te teknologjia: ndryshe nga Starlink i Musk, i cili kërkon mijëra satelitë të vegjël për të mbuluar globin dhe shërben kryesisht për banesa e biznese, AST synon mbulim global me vetëm 90 satelitë falë antenave gjigante prej 700 deri në 2,400 metra katrorë. Deri në fund të vitit 2026, kompania synon të ketë 60 të tillë në orbitë, duke filluar një epokë të re për lidhjen celulare.
Internet në vend të kullave celulare
Ambicia e Avellan është të sjellë internet të shpejtë dhe të përballueshëm për mbi 2.6 miliardë njerëz në vendet në zhvillim që aktualisht janë të shkëputur nga rrjeti global. Në vend të ndërtimit të infrastrukturës klasike me kulla celulare të kushtueshme, AST propozon që përdoruesit të marrin sinjalin e internetit direkt në telefon, për vetëm disa dollarë shtesë në faturën mujore.
Ndryshe nga Starlink, që fokusohet në stacione fikse dhe përdorues të pasur, Avellan thotë se “aksesi në informacion është një e drejtë njerëzore” dhe misioni i tij është të ofrojë barazi digjitale për të gjithë.
Një teknologji e komplikuar, por me potencial të madh
Çelësi i suksesit qëndron në antenat gjigante që AST vendos në satelitët e saj. Këto janë shumë më të mëdha se ato të Starlink, të montuara me saktësi në dhoma sterile dhe të palosura në hapësirë. Ndërsa ndërtimi i një sateliti AST kushton rreth 21 milionë dollarë, shumë më tepër se 1.2 milionët e një sateliti Starlink, rezultati është internet i vërtetë me brez të gjerë në lëvizje. Tashmë, AST ka realizuar video-telefonata me rrjetet e Verizon, Vodafone, Rakuten dhe AT&T përmes vetëm pesë satelitëve të saj.
Mbështetje e madhe nga gjigantët e telekomit
AST ka siguruar partneritete strategjike me disa prej emrave më të mëdhenj të industrisë: Vodafone, Rakuten, Verizon dhe AT&T, që gjithashtu janë investitorë në kompani. Këto marrëveshje i ofrojnë AST jo vetëm qasje në mbi 3 miliardë përdorues potencialë, por edhe akses në frekuenca të radiospektrit të nevojshme për të komunikuar me telefonat e zakonshëm – një burim kritik ku Starlink është i dobët.
Nga emigrant në miliarder
Abel Avellan nisi rrugën e tij si inxhinier me vetëm 50,000 dollarë dhe një bashkëshorte shtatzënë. Ai themeloi kompaninë e tij të parë, EMC, për të ofruar lidhje satelitore në Afrikë dhe Lindjen e Mesme, përpara se ta shiste për 550 milionë dollarë. Fitimet i përdori për të themeluar AST në vitin 2017. Sot, ai zotëron 25% të kompanisë, e cila ka një vlerë tregu prej 8.7 miliardë dollarësh dhe e ka bërë atë miliarder me pasuri personale prej 2.1 miliardë.
Sfida ndaj SpaceX dhe e ardhmja e lidhjes globale
Megjithatë, AST përballet me një kundërshtar të fuqishëm. SpaceX e Musk ka qindra herë më shumë satelitë dhe ndodhet në pozita të favorshme rregullatore falë lidhjeve politike me administratën Trump. Musk e ka përqeshur publikisht AST si një “meme stock”, ndërsa SpaceX ka ngritur pengesa rregullatore për AST përmes FCC-së, duke sfiduar qasjen në spektrum dhe duke e akuzuar për ndotje të hapësirës.
Por besimi tek AST mbetet i fortë. Komuniteti i investitorëve në Reddit ka mbi 30,000 anëtarë aktivë, ndërsa qindra fansa morën pjesë në nisjen e satelitëve të kompanisë në shtator. “Njerëzit janë entuziastë për mundësinë që, kudo që jetojnë, të kenë internet të shpejtë,” thotë Avellan. “Dhe nëse mund të përfitojnë duke investuar? Edhe më mirë.”
