Drafti i ri i Kodit Penal, i paraqitur nga Ministria e Drejtësisë, sjell një riformatim të rëndësishëm të sistemit të ndëshkimit penal në Shqipëri, duke u përpjekur të harmonizojë legjislacionin me standardet e Bashkimit Evropian. Ndryshimet prekin të dënuarit, të miturit, subjektet juridike dhe adresojnë çështje të reja si krimet mjedisore e kibernetike. Ja çfarë duhet të dini:
- Burgimi i përjetshëm nuk do të jetë më “përjetë”
• Çdo i dënuar me burgim të përjetshëm do të ketë mundësinë të kërkojë lirim me kusht, sipas standardeve të Gjykatës Evropiane për të Drejtat e Njeriut. - Mbrojtje dhe rehabilitim për të miturit
• Dënimi penal do të jetë opsioni i fundit për të miturit. Fillimisht do të zbatohen masa si: këshillim, përkujdesje, ndjekje shkollore, mbikëqyrje e veçantë etj.
• Krimet ndaj të miturve do të ndëshkohen më rëndë, ndërsa rritet përgjegjësia për ata që kujdesen për ta. - Theksi mbi rehabilitimin
• Politika penale synon riintegrimin, jo thjesht ndëshkimin. Parashikohet forcim i të drejtës për rishikim të dënimit dhe trajtim i diferencuar për rastet me rrethana lehtësuese. - Përgjegjësi penale për subjektet juridike
• Bizneset, OJF-të, institucionet dhe entitetet e tjera do të mund të mbajnë përgjegjësi penale për veprimet e tyre, sipas kushteve të përcaktuara qartë në kod. - Shkeljet fiskale: fillimisht administrative, më pas penale
• Për shkeljet e para në fushën e tatimeve dhe doganave parashikohen gjoba dhe masa administrative.
• Nëse shkeljet përsëriten ose shkaktojnë dëm të madh, ato do të kalojnë në ndjekje penale. - Përsëritja e krimit rrit dënimin
• Personat që kryejnë të njëjtën vepër penale më shumë se një herë do të ndëshkohen më ashpër, duke forcuar politikën kundër recidivizmit. - Futet për herë të parë “lajthimi në fakt”
• Nëse një person kryen një krim për shkak të një gabimi faktik (keqkuptim rrethanash), kjo do të merret parasysh për ulje ose përjashtim nga dënimi. - Krimet mjedisore dhe ekstremizmi marrin më shumë rëndësi
• Kodi përafrohet me direktivat e BE-së për krime ndaj mjedisit, krime kibernetike, ekstremizëm dhe mbrojtje të fondeve evropiane. - Fund 30 viteve të arnimeve ligjore
• Kodi aktual, i miratuar më 1995, ka pësuar ndërhyrje të shumta, shpesh pa koherencë. Kodi i ri synon një strukturë të qartë, moderne dhe të qëndrueshme. - Një hap drejt integrimit evropian
• Kodi i ri është një kërkesë e kahershme e Bashkimit Evropian. Ai synon të përafrojë sistemin penal shqiptar me standardet e vendeve anëtare.
Kodi i ri pritet të shkaktojë debat të gjerë publik dhe institucional, por konsiderohet një reformë e domosdoshme për një drejtësi më efikase, humane dhe europiane.
