Nga vizitat e para tek doktrina AFIP
Në udhëtimin e tij të parë jashtë vendit në mandatin e dytë, presidenti amerikan Donald Trump zgjodhi Gjirin Persik, ku arriti të siguronte premtime për investime që kapin shifrën marramendëse prej 1.3 trilionë dollarësh nga Arabia Saudite, Katari dhe Emiratet e Bashkuara Arabe. Ajo që bie në sy nuk është vetëm shuma, por fakti që investimet do të përpunohen me përparësi, nën doktrinën e re ekonomike America First Investment Policy (AFIP) — një strategji që synon ta kthejë ekonominë amerikane në një magnet për kapitalin global, pa shumë pyetje.
AFIP: Paratë mbi interesin kombëtar
Sipas dokumentit AFIP, Shtetet e Bashkuara do të ofrojnë shqyrtim të përshpejtuar për investitorët nga vende “miqësore”, duke përjashtuar mekanizmat mbrojtës të mëparshëm që synonin të pengonin përfshirjen e shteteve me interesa kundërshtuese në sektorë të ndjeshëm si energjia, infrastruktura apo teknologjia. Madje, AFIP nënkupton se edhe investitorë nga Kina dhe Rusia do të jenë të mirëpritur për aq kohë sa nuk përfshihen në menaxhimin e përditshëm të kompanive — një kthesë e rrezikshme që bie ndesh me dekadat e përpjekjeve për mbrojtje të interesave strategjike amerikane.
Investimet si prioritet absolut
Trump e ka kthyer tërheqjen e investimeve të huaja në prioritetin numër një të presidencës së tij, duke u dhënë investitorëve të huaj më shumë lehtësi se qytetarëve të vet. Përmes premtimeve për përjashtime nga rregulloret, përfshirë shqyrtimet mjedisore për projektet mbi 1 miliard dollarë, administrata e tij po dërgon një mesazh të qartë: kapitali i huaj është më i vlefshëm se mbrojtja e ajrit, tokës apo interesave afatgjata kombëtare.
Kufizime ndaj Kinës? Vetëm në letër
Dokumenti AFIP i paraqet Kinës një mesazh të dyfishtë: investimet pasive lejohen, por investimet aktive kërkojnë “shkëputje nga lidhjet me kundërshtarët amerikanë”, veçanërisht me Pekinin. Megjithatë, ky kusht duket më shumë si fasadë, pasi në praktikë nuk ekziston një metodë e qartë për të vlerësuar shkallën e “pavarësisë” së një firme nga Kina. Qatar Investment Authority, për shembull, deklaroi publikisht pas vizitës së Trump se po kërkon aktivisht mundësi të reja investimi në Kinë.
Rreziku i klientelizmit dhe investimeve të dyshimta
Me mungesën e standardeve të qarta dhe me reduktimin e stafit në agjencitë federale që do të duhej të monitoronin këto investime, ekziston rreziku real që miratimet të varen nga humori personal i presidentit, apo nga marrëveshje personale – “një avion i dhuruar mund të ndihmojë gjithashtu,” ironizon artikulli. Kjo e kthen ekonominë amerikane në Trump Enterprises, ku interesat personale, bizneset e shpejta dhe fotografia me nënshkrime zëvendësojnë kontrollin institucional dhe strategjinë afatgjatë.
Përfundim: Një ekonomi në shitje
AFIP është më shumë se një plan ekonomik – është një deklaratë politike që shpall se SHBA është e hapur për çdo investim, pavarësisht nga origjina, efektet mjedisore apo pasojat strategjike. Ajo vendos fitimin e menjëhershëm mbi interesin kombëtar, duke e transformuar SHBA-në në një treg të hapur për interesat globale – edhe kur këto janë kundërshtare me vetë parimet mbi të cilat është ndërtuar shteti amerikan.
Një Amerikë që dikur synonte të udhëhiqte botën përmes shembullit, tani po e shet atë për çfarëdo çmimi.
