Evropa u godit nga një kombinim ekstrem i nxehtësisë vdekjeprurëse, përmbytjeve dhe zjarreve gjatë muajit korrik, duke reflektuar ndikimin në rritje të ndryshimeve klimatike – edhe pse periudha e temperaturave rekord globale duket se është ndalur përkohësisht.
Sipas të dhënave të fundit të Shërbimit të Ndryshimeve Klimatike Kopernikus (C3S) të BE-së, korriku 2025 ishte muaji i tretë më i ngrohtë i regjistruar ndonjëherë në nivel global. Ai rezultoi 1.25°C mbi mesataren para-industriale (1850–1900), duke shënuar kështu një tjetër paralajmërim për pasojat e ngrohjes globale.
“Seria e temperaturave rekord globale ka përfunduar për momentin”, deklaroi drejtori i C3S, Carlo Buontempo. “Por kjo nuk do të thotë që ndryshimi i klimës ka ndaluar. Pa stabilizimin e gazrave serrë, duhet të presim jo vetëm rekorde të reja, por edhe pasoja më të rënda.”
Rekorde rajonale dhe valë të paprecedenta të të nxehtit
Evropa përjetoi korrikun e katërt më të nxehtë ndonjëherë, me rajone si Fennoskandia që shënuan temperatura shumë mbi mesataren. Në Arktikun Norvegjez, temperaturat kaluan 30°C për 13 ditë me radhë, ndërsa Finlanda regjistroi tri javë nxehtësi ekstreme, seria më e gjatë që nga viti 1961.
Turqia theu rekordin kombëtar me 50.5°C në Silopi, ndërkohë që 132 stacione meteorologjike në të gjithë vendin shënuan temperatura rekord për muajin. Spanja raportoi 1,060 vdekje të lidhura me nxehtësinë vetëm gjatë korrikut – një rritje prej 57% krahasuar me vitin e kaluar.
Përmbytje në veri, thatësira në jug
Ndërsa pjesa veriore e kontinentit përjetoi reshje të dendura dhe përmbytje – duke përfshirë Francën, Mbretërinë e Bashkuar, Italinë Veriore dhe Spanjën Lindore – rajone si Greqia, Ballkani dhe Franca Jugore u përballën me thatësira të rënda, duke përkeqësuar rrezikun e zjarreve.
Në Francën jugore dhe në Paris, shirat e rrëmbyeshëm sollën përmbytje të mëdha, ndërsa në Romë dhe Piemontë të Italisë moti i keq shkaktoi rrëshqitje toke. Në Katalonjë, 10 cm shi ranë për pak orë, duke shkaktuar përmbytje të përhapura.
Zjarre në rritje dhe sipërfaqe të djegura dyfish më të mëdha se në 2024
Zjarret e pyjeve shpërthyen në të gjithë Evropën Jugore. Në Portugali, mbi 3,000 zjarre dogjën më shumë se 10,000 hektarë tokë deri në mes të korrikut. Në Spanjë dhe Turqi u raportuan vatra të shumta aktive, ndërsa Greqia u përball me përhapje të shpejtë të flakëve.
Sipas Sistemit Evropian të Informacionit për Zjarret në Pyje, deri në fund të korrikut, mbi 353,000 hektarë tokë janë djegur në BE – më shumë se dyfishi i sipërfaqes së djegur gjatë së njëjtës periudhë të vitit të kaluar.
Valë të nxehtësisë detare dhe rreziqe të reja
Temperaturat e detit në disa zona, si Deti Norvegjez, Atlantiku Perëndimor dhe jugu i Mbretërisë së Bashkuar, arritën nivele rekord për muajin korrik. Në Algarve të Portugalisë, temperaturat e ujërave detarë arritën në 25.1°C, ndjeshëm më të larta se mesatarja 20-vjeçare.
Ekspertët paralajmërojnë se valët e nxehtësisë detare ndikojnë ndjeshëm në biodiversitetin detar dhe peshkimin, si dhe nxisin fenomene atmosferike më ekstreme.
Ndërsa korriku solli një “pauzë” të përkohshme nga rekordet e temperaturave globale, efektet e ndryshimeve klimatike janë më të dukshme se kurrë më parë në Evropë. Nga zjarret që përpijnë pyjet, përmbytjet që rrënojnë qytete dhe temperaturat që thyejnë kufijtë historikë, shkencëtarët theksojnë se veprimi i menjëhershëm për reduktimin e emetimeve është jetik për të shmangur përkeqësime të mëtejshme.
