SHBA-Rusi: Bisedime pa rezultate, deklarata të ndara dhe shumë dyshime
Përpjekjet e fundit diplomatike mes SHBA-së dhe Rusisë për të arritur një marrëveshje mbi luftën në Ukrainë kanë prodhuar më shumë fjalë sesa zgjidhje konkrete. Në takimin e mbajtur në Arabinë Saudite më 24 mars, delegacionet e dy vendeve diskutuan për 12 orë mbi mundësinë e një armëpushimi në Detin e Zi, me synimin për të rifilluar eksportet e grurit nga portet ukrainase. Megjithatë, kur erdhi momenti për të shpallur rezultatet, të dyja palët dolën me deklarata të veçanta, me dallime thelbësore në interpretim.
Kremlini kërkon heqjen e sanksioneve, SHBA-ja mohon kushtëzimet
Sipas Shtëpisë së Bardhë, palët kishin rënë dakord për një armëpushim në Detin e Zi dhe për të mos goditur infrastrukturën energjetike. Ndërkohë, Kremlini theksoi se marrëveshja do të hyjë në fuqi vetëm nëse Perëndimi pranon të lehtësojë disa nga sanksionet ndaj Rusisë, veçanërisht ato që prekin eksportet bujqësore dhe transportin detar.
Ky interpretim nxiti reagimin e ashpër të presidentit ukrainas, Volodymyr Zelensky, i cili akuzoi Moskën për manipulim të negociatave. “Kremlini po gënjen sërish: ata po përpiqen të lidhin armëpushimin me sanksionet,” tha ai në një mesazh drejtuar popullit ukrainas. Ai paralajmëroi se çdo lëshim ndaj Rusisë në këtë drejtim do të ishte një “katastrofë për diplomacinë.”
A po bën SHBA lëshime për Moskën?
Deklarata e Shtëpisë së Bardhë përmend gjithashtu se SHBA do të ndihmojë në lehtësimin e qasjes së Rusisë në tregun global për produktet bujqësore, uljen e kostove të sigurimit për transportin detar dhe përmirësimin e aksesit të saj në sistemet e pagesave. Megjithatë, mbetet e paqartë nëse kjo do të përfshijë ndonjë lehtësim të sanksioneve – një pikë që Kremlini e sheh si thelbësore. Ministri i Jashtëm rus, Sergey Lavrov, e bëri të qartë se Moska nuk do të pranojë një marrëveshje që nuk mbron interesat e saj.
Trump ndryshon tonin ndaj Putinit
Ndërkohë, ish-presidenti amerikan, Donald Trump, i cili më parë ishte shprehur se mund ta përfundonte luftën brenda 24 orëve, po e rishikon qëndrimin e tij. Në një intervistë për Newsmax, ai kritikoi Rusinë për zvarritjen e një marrëveshjeje, një qëndrim që analistët e shohin si një lëvizje për t’u distancuar nga perceptimi se ai është tepër afër Putinit.
Megjithatë, analistët politikë, si Anton Barbashin, besojnë se Trump nuk do të fajësojë drejtpërdrejt Putinin për dështimin e negociatave. “SHBA po shpenzon shumë kohë për të arritur diçka, kështu që ka të ngjarë të vazhdojë përpjekjet për të përmbushur disa nga kërkesat ruse përpara se të deklarojë publikisht se Putini është pengesa kryesore,” shpjegon ai.
Realiteti në Detin e Zi: Kush e kontrollon vërtet situatën?
Presidenti ukrainas Zelensky pretendon se Ukraina ka kontrollin e situatës në Detin e Zi dhe se Rusia nuk e ka dominuar këtë rajon prej kohësh. Sipas analistit ukrainas Alexander Paliy, Moska është detyruar të tërhiqet nga pjesa lindore e Detit të Zi për shkak të sulmeve të suksesshme ukrainase me dronë detarë.
Megjithatë, Rusia vazhdon të ruajë një prezencë të fortë ushtarake në rajon, kryesisht përmes Krimesë dhe Abkhazisë – dy territore që kontrollohen nga Moska, pavarësisht se aneksimi i tyre nuk është njohur nga komuniteti ndërkombëtar. Ndërkohë, Kremlini e ka bërë të qartë se nuk do të heqë dorë nga pozicioni i tij në Detin e Zi, duke e konsideruar atë një çështje jetike për sigurinë e vendit.
Përfundimi: Një marrëveshje e mundshme apo thjesht një tjetër akt në lojën diplomatike?
Pavarësisht deklaratave kontradiktore, ekspertët besojnë se një armëpushim në Detin e Zi mund të arrihet së shpejti. Analistja politike Alexandra Filippenko e quan këtë “një hap të vogël përpara,” ndërsa të tjerë mendojnë se marrëveshja është më e favorshme për Rusinë sesa për Ukrainën.
Në këtë lojë të madhe diplomatike, palët duken të interesuara për një marrëveshje – por sipas kushteve të tyre. E ardhmja e negociatave mbetet e pasigurt, ndërsa fati i tregtisë në Detin e Zi duket se varet më shumë nga gjeopolitika sesa nga diplomacia.
