Më 2 prill, nga Kopshti i Trëndafilave në Shtëpinë e Bardhë, Presidenti Donald Trump shpalli tarifat e reja “reciproke” të SHBA-ve kundër vendeve të tjera, duke e përshkruar si një masë që do të mbrojë ekonominë amerikane. Sipas Trump, këto tarifa do të hyjnë në fuqi në dy faza: më 5 prill me 10% dhe më 9 prill me tarifa më të larta për disa vende si Kina dhe Bashkimi Evropian.
Por a janë vërtet këto tarifa “reciproke”? Dhe si e justifikon administrata Trump këto masa?
Metodologjia e llogaritjes së tarifave
Sipas administratës Trump, tarifa përcaktohet si gjysma e tarifave që vendet e huaja i vendosin importeve amerikane. Kështu, sipas këtij llogaritmi, Kina që vendos tarifa prej 67% mbi mallrat amerikane, tani do të përballet me tarifa prej 34% nga SHBA-të. Bashkimi Evropian, që Trump pretendon se aplikon tarifa prej 39%, do të goditet me tarifa prej 20%.
Por ky llogaritës nuk merr parasysh disa faktorë kyç, si shërbimet që SHBA eksporton apo mekanizmat e politikave tatimore në vendet e tjera. BE-ja, për shembull, thotë se tarifa mesatare që ajo vendos mbi importet amerikane është vetëm 1%. Trump, megjithatë, i bën llogaritët bazuar në deficitin tregtar mes SHBA-ve dhe BE-së, duke arritur në përfundime që nuk reflektojnë realitetin ekonomik.
Rasti i Vietnamit dhe ndikimi mbi industrinë
Ndër vendet që do të goditen më rëndë, Vietnamit i është caktuar një tarifë 46%. Kjo sepse ky vend ka një suficit tregtar prej 123.5 miliardë dollarësh me SHBA-të dhe ka bërë të mundur që shumë kompani të zhvendosin prodhimin nga Kina në Vietnam. Nike, për shembull, prodhon 50% të këpucëve dhe 28% të veshjeve të saj në Vietnam. Adidas gjithashtu ka zhvendosur një pjesë të madhe të prodhimit atje.
Tarifat e reja do të rrisin ndjeshëm kostot për kompanitë që mbështeten tek prodhimi në Azinë Juglindore, duke sjellë si pasojë rritjen e çmimeve për konsumatorët amerikanë.
Ngatërresa me TVSH-në
Një nga argumentet kryesore të Trump është se vende si BE-ja përdorin TVSH-në si një formë të fshehur të tarifave. Por TVSH-ja është një taksë mbi konsumin, që aplikohet njësoj si për mallrat e importuara, ashtu edhe për ato vendase. Ndryshe nga tarifat, që synojnë të pengojnë importet, TVSH-ja nuk bën asnjë diskriminim mbi origjinën e mallrave.
Lista e vendeve që preken nga tarifat
Ndër vendet që do të preken nga tarifat e reja janë:
- Kina: 34%
- Bashkimi Evropian: 20%
- Japonia: 24%
- India: 27%
- Vietnam: 46%
- Zvicra: 32%
- Koreja e Jugut: 26%
- Serbia: 38%
- Nigeria: 14%
- Madagaskari: 47%
- Kamboxhia: 49%
- Taiwani: 32%
Politikat tregtare të Trump synojnë të mbrojnë industrinë amerikane, por metodat e llogaritjes së tarifave tregojnë një keqkuptim të realitetit ekonomik. Tarifat e reja ka të ngjarë të shkaktojnë rritje çmimesh për konsumatorët amerikanë dhe të krijojnë pasiguri në tregjet financiare globale. Ashtu si luftërat tregtare të së kaluarës, edhe kjo nismë mund të ketë pasoja të padëshiruara për ekonominë amerikane dhe atë botërore.
